ยี่หุบ (Yee hoob) จัดเป็นไม้ดอกไม้ประดับที่นิยมปลูกชนิดหนึ่ง เนื่องจาก ลำต้นไม่สูงใหญ่ ลำต้นไม่พลัดใบมีสีเขียวตลอดปี และที่สำคัญมีดอกขนาดใหญ่ สีขาว และดูสวยงามสามารถปลูกได้ทั้งในแปลงจัดสวน และปลูกในกระถาง โดยเฉพาะต้นพันธุ์จากาการตอนกิ่ง และปักชำ
ถิ่นกำเนิด และการแพร่กระจาย ยี่หุบมีถิ่นกำเนิดดั้งเดิมมาจากประเทศจีนตอนใต้ โดยพบมากที่สุดในเมืองกวางตุ้ง และเมืองกวางซี เพราะเป็นมณฑลที่มีอากาศเย็น และค่อนข้างชื้น เหมาะสมต่อการเติบโตได้เป็นอย่างดี
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ ลำต้น ยี่หุบ จัดเป็นไม้พุ่มขนาดกลาง สูงประมาณ 2-4 เมตร ลำต้นแตกกิ่งหลักปานกลาง แตกกิ่งแขนงมาก และใบดก มีขนาดใหญ่ ทำให้แลดูเป็นทรงพุ่มทึบ เปลือกลำต้นมีสีน้ำตาล กิ่งอ่อนมีสีเขียว แก่นลำต้นเป็นไม้เนื้ออ่อน เปราะหักง่าย
ใบ ยี่หุบเป็นพืชใบเลี้ยงคู่ ออกเป็นใบเดี่ยวๆเรียงเวียนสลับกันบนกิ่ง มีก้านใบสั้น 1-1.5 เซนติเมตร ใบมีลักษณะเป็นรูปหอก กว้างประมาณ 2-8 เซนติเมตร ยาวประมาณ 8-25 เซนติเมตรโคนใบสอบแคบ ปลายใบแหลมแผ่นใบ และขอบใบเรียบใบอ่อนมีสีเขียวสด ใบแก่มีสีเขียวเข้ม และเป็นมัน แผ่นใบแข็ง และค่อนข้างกรอบ แผ่นใบมีเส้นกลางใบชัดเจนแผ่นใบด้านล่างมีเส้นใบต่อกันเป็นร่างแห
ดอก ยี่หุบออกดอกเป็นดอกเดี่ยวแทงออกบริเวณปลายยอด ห้อยตัวดอกลงด้านล่าง ดอกประกอบด้วยก้านดอกสั้น 1-2 เซนติเมตร และมีลักษณะเป็นข้อปล้อง ประมาณ 4 ข้อ ตัวดอกมีกลีบเลี้ยงสีเขียวเข้ม ขณะดอกตูมจะมีลักษณะเป็นทรงกรวย ถูกหุ้มด้วยกลีบเลี้ยงสีเขียว จำนวน 3 กลีบ เมื่อดอกบาน กลีบเลี้ยง และกลีบดอกจะแผ่กางออก ขนาดกว้างประมาณ 4-6 เซนติเมตร กลีบเลี้ยงมีรูปหอก ขอบกลีบ และปลายกลีบโค้งเข้าหากลางกลีบ
กลีบดอก แบ่งออกเป็น 2-3 ชั้น แต่ละชั้นมีกลีบดอก จำนวน 3 กลีบ รวมเป็น 6-9 กลีบ กลีบดอกชั้นในจะเล็กกว่ากลีบดอกชั้นนอก แต่ละกลีบมีรูปหอก แผ่นกลีบ และขอบกลีบเรียบมีสีขาว และโค้งเข้ากลางกลีบแผ่นกลีบดอกค่อนข้างหนา กว้างประมาณ 1.5-3 เซนติเมตร
ยาวประมาณ 3-5 เซนติเมตรทั้งนี้เมื่อดอกบานเต็มที่กลีบดอกจะร่วงหลุดง่าย เหลือเพียงผลขนาดเล็กที่พัฒนาหลังการผสมเกสรถัดมาตรงกลางดอกจะเป็นเกสรตัวผู้ที่อยู่ฐานรอบนอก มีลักษณะเป็นตุ่มสั้น และเกสรตัวเมียที่อยู่ตรงกลาง มีลักษณะเป็นก้านยาวทั้งนี้ยี่หุบจะออกดอกมากในช่วงเดือนพฤษภาคม-มิถุนายน โดยดอกจะเริ่มบานเมื่อตะวันใกล้ตกดินและบานนานประมาณ 2 วัน ก่อนกลีบดอกจะร่วงลงดินคงเหลือแต่เกสรไว้ และไม่ค่อยติดผลให้พบเห็นบ่อยนัก
ผล ผลยี่หุบจะติดเป็นผลรวม คล้ายผลน้อยหน่าหรือขนุน ซึ่งจะมีเนื้อผลรวมติดกันกลายเป็นผลเดี่ยวๆ ที่เรามองเห็น เปลือกผลสดมีสีเขียว มีรูปทรงแปลก คือมีลักษณะเป็นสันนูนจำนวนหลายอันปลายสันแหลม โค้งตวัดคล้ายลายไทยส่วนด้านในประกอบด้วยเมล็ดที่มีเยื่อหุ้มเมล็ดสีส้ม เมื่อผลแก่จะมีสีเหลือง และเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล ส่วนเมล็ดจะค่อยเปลี่ยนจนเป็นสีน้ำตาลอมดำตามอายุของผล เพิ่มเติมจาก
ประโยชน์ยี่หุบ 1.ยี่หุบนิยมปลูกเป็นไม้ดอกไม้ประดับเป็นหลัก เพราะลำต้นไม่สูงใหญ่นัก และที่สำคัญมีดอกสีขาวขนาดใหญ่สวยงาม และดูแปลกตา 2.ดอกยี่หุบมีกลิ่นหอม ใช้สกัดน้ำมันหอมระเหยสำหรับทำเป็นน้ำหอม และน้ำมันทานวดร่างกาย
สรรพคุณยี่หุบ ดอก –ดอกใช้ดม ช่วยให้ผ่อนคลาย น้ำมันหอมระเหย –แก้อาการปวดเมื่อย และเคล็ดขัดยอกร่างกาย –ช่วยกระตุ้นระบบประสาท และการไหลเวียนของเลือด –บรรเทาอาการฟกช้ำ
การปลูกยี่หุบ ยี่หุบเป็นไม้ยืนต้นที่ชอบอากาศค่อนข้างเย็นพอเหมาะ แต่ไม่ต้องการหนาวเย็นมาก และต้องการอากาศที่มีความชื้นบ้าง เติบโตได้ดีในที่ร่มมีแสงแดดรำไรไม่ชอบแสงแดดจัด โดยเฉพาะการปลูกใต้ต้นไม้ใหญ่จะเติบโตได้ดีกว่าการปลูกกลางแจ้ง หากปลูกในที่โล่งเมื่อถึงฤดูแล้งที่แสงแดดร้อนจัดจะทำให้ใบแห้งเหี่ยวและตายได้ง่าย และหากปลูกในพื้นที่อากาศเย็นจะช่วยให้ยี่หุบออกดอกมาก และดอกมีขนาดใหญ่กว่าพื้นที่อากาศร้อน
การปลูกยี่หุบทำได้ด้วยการเพาะเมล็ด และต้นพันธุ์จากการตอนกิ่ง และกล้าจากการปักชำ ซึ่งอาจปลูกได้ในกระถางสำหรับต้นพันธุ์จากการตอนกิ่ง และการปักชำ ทั้งนี้ควรปลูกหรือวางกระถางไว้ในที่ร่มและให้น้ำเป็นประจำอย่างน้อย 2 วัน/ครั้ง