เทคนิคการปลูกต้นชมจันทร์ ให้ได้ผลผลิตตลอดทั้งปี

มะอึก(Hairy-fruited eggplant)ถือเป็นผักป่าที่มีผลคล้ายกับมะแว้งหรือมะเขือพวงแต่มีลักษณะเด่นที่ผลจะมีขนแข็งปกคลุมซึ่งบางพื้นที่นิยมนำผลมารับประทานคู่กับอาหารหรือใช้ประกอบอาหาร เพราะเนื้อผลมีความกรอบให้รสเปรี้ยวและเฝื่อนเล็กน้อยทำให้ช่วยเพิ่มรสชาติอาหารได้เป็นอย่างดี

มะอึกจัดเป็นพืชเศรษฐกิจชนิดหนึ่งของประเทศในแถบทวีปอเมริกากลางและประเทศเม็กซิโกที่นิยมนำผลสุกมาคั้นเป็นเครื่องดื่มแต่ในบ้านเรายังไม่เป็นที่นิยมนักอาจเป็นเพราะผลมีมีขนแข็งปกคลุมทำให้ค่อนข้างยุ่งยากหากนำมาใช้ประโยชน์

ถิ่นกำเนิดและการแพร่กระจายมะอึกมีถิ่นกำเนิดในประเทศเขตอบอุ่นทั้งในประเทศอเมริกาใต้และเอเชียปัจจุบันพบแพร่กระจายทั่วโลกโดยเฉพาะประเทศในเขตอบอุ่น
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ลำต้นมะอึกเป็นไม้ล้มลุกที่มีอายุมากกว่า1ปีลำต้นสูงประมาณ1-2เมตรซึ่งลักษณะทั่วไปคล้ายกับต้นมะเขือพวงแต่มีขนาดใหญ่กว่าทั้งขนาดลำต้นและใบโดยทั่วไปลำต้นแตกกิ่งน้อยทำแลดูเป็นทรงพุ่มโปร่ง และกิ่งแตกออกตั้งแต่ระดับล่างของลำต้นผิวลำต้นและกิ่งมีขนปกคลุมโดยเฉพาะปลายกิ่งหรือกิ่งอ่อนจะมีขนมากนอกจากนั้นยังพบหนามแหลมตามกิ่ง ซึ่งกระจายตัวห่างๆกันส่วนเนื้อไม้เป็นไม้เนื้ออ่อนเปราะหักง่าย

ใบใบมะอึกออกเป็นใบเดี่ยวเรียงสลับกันบนกิ่งมีก้านใบยาว3-5เซนติเมตรใบมีรูปไข่โคนใบกว้างใบกว้างประมาณ8-15เซนติเมตรและยาวประมาณ15-25เซนติเมตรแผ่นใบมีสีเขียวและมีขนอ่อนปกคลุมขอบใบเว้าเป็นร่องบริเวณตรงกลางระหว่างเส้นแขนงใบแผ่นใบมีเส้นกลางใบสีขาวหรือสีม่วงชัดเจน และมีเส้นแขนงใบแตกออกด้านข้างเป็นคู่ๆเยื้องกัน4คู่และแผ่นใบด้านล่างมีเส้นกลางใบและเส้นแขนงใบนูนเด่นชัดเจน

ดอกดอกมะอึกออกเป็นดอกเดี่ยวหรือเป็นช่อซึ่งจะออกกระจุกกันบริเวณซอกใบตัวดอกทั่วไปมีลักษณะคล้ายดอกมะเขือคือกลีบดอกมี5กลีบกลีบดอกมีลักษณะเป็นรูปหอกแผ่นกลีบด้านนอกมีสีเขียวและมีขนแข็งปกคลุมแผ่นกลีบดอกด้านในมีสีขาวถัดมาตรงกลางเป็นเกสรตัวผู้ล้อมรอบก้านเกสรมีสีเหลืองและตรงกลางสุดเป็นก้านเกสรตัวเมีย1ก้านมีมีขนาดยาวกว่าก้านเกสรตัวผู้ปลายก้านมีอับเรณูสีเขียวส่วนด้านล่างสุดบริเวณฐานดอกจะเป็นรังไข่

ผลผลมะอึกมีลักษณะทรงกลมขนาดผลประมาณ2-3.5เซนติเมตรผลอ่อนหรือผลดิบมีสีเขียวเมื่อสุกมีสีเหลืองและสุกจัดเปลี่ยนเป็นสีเหลืองอมส้มผิวผลมีขนแข็งปกคลุมส่วนด้านในผลมีเมล็ดจำนวนมากที่แทรกอยู่ตามเยื่อที่ฉ่ำน้ำโดยเนื้อผลมีรสเปรี้ยวและเฝื่อนเล็กน้อยเมล็ดเมล็ดมะอึกมีจำนวนมากเมล็ดมีลักษะกลมและบนเปลือกเมล็ดขณะผลอ่อนมีสีขาวเมื่อแก่จะมีสีเหลืองอมขาว

ประโยชน์ผลมะอึก1.ผลมะอึกนำมาประกอบอาหารอาทิใส่ในน้ำพริกกะปิแทนมะเขือพวงซึ่งช่วยเพิ่มรสเปรี้ยวให้กับน้ำพริกอีกทั้งเนื้อผลมีมากกว่ามะเขือพวงและมีเนื้อกรอบกว่า2.ผลมะอึกสุกนำมาหั่นเป็นชิ้นสำหรับรับประทานคู่กับอาหารต่างๆอาทิซุปหน่อไม้ลาบและปลาจ่อมเป็นต้น3.ผลมะอึกสุกนำมาผ่าครึ่ง แล้วบีบคั้นเอาน้ำทำเป็นน้ำสมุนไพรดื่ม4.รากใบและผลนำมาใช้เป็นสมุนไพร ทั้งเป็นยาภายนอก และรับประทานทั้งนี้การนำผลมะอึกมาใช้ประโยชน์จะต้องกำจัดขนแข็งออกก่อนด้วยการใช้ผ้าหนาๆคลุมขัดขนออก

การปลูกมะอึกมะอึกนิยมปลูกด้วยเมล็ดที่คล้ายกับพืชผักในตระกูลมะเขืออื่นๆส่วนวิธีอื่นๆไม่ค่อยนิยมเพราะลำต้นมีอายุไม่กี่ปีและกิ่งหรือลำต้นเป็นไม้เนื้ออ่อนทำให้การขยายพันธุ์ด้วยวิธีอื่นไม่ค่อยได้ผลการคัดแยกเมล็ดพันธุ์เมล็ดพันธุ์มะอึกสำหรับการเพาะจะต้องเป็นเมล็ดที่ได้จากผลมะอึกที่สุกจัดเต็มที่เปลือกผลมีสีเหลืองเข้มแล้วหรือใช้จากผลที่ล่นจากต้นแล้วและควรเป็นผลที่มีขนาดใหญ่ไม่มีรอยแมลงหรือสัตว์กัดกิน

หลังจากคัดแยกผลได้แล้วให้นำผลมาขยี้ด้วยผ้าเพื่อกำจัดขนออกให้หมดก่อนผ่าผลให้เป็น2ซีกหลังจากนั้นใช้ช้อนตักควักเมล็ดแยกออกโดยตักใส่ผ้าขาวบางพร้อมเกลี่ยเมล็ดให้กระจายออกก่อนนำผ้าขาวบางมาแผ่ตากแดดจนเมล็ดแห้ง5-7วันหลังจากนั้นห่อห่อขาวบางหรือใส่ถุงเก็บไว้ในที่ร่มประมาณ1เดือนเพื่อให้เมล็ดเข้าสู่ระยะพักตัวซึ่งสามารถเพิ่มอัตราการงอกของเมล็ดให้สูงได้หลังจากนั้นค่อยนำมาเพาะขยายพันธุ์ต่อนอกจากนั้นอาจใช้วิธีเก็บผลสุกที่ล่นจากต้นมาตากแดดทั้งผลจนแห้งก่อนจะแยกเมล็ดออก

การเตรียมแปลงสำหรับการปลูกมะอึกนิยมเพาะกล้ามะอึกก่อนจะนำปลูกลงแปลงหรือลงหลุมโดยเตรียมแปลงด้วยการขุดพรวนดินกำจัดวัชพืชออกให้หมดและตากดินไว้ 3-5 วันหลังจากนั้นหว่านโรยด้วยปุ๋ยคอกพร้อมพรวนให้ปุ๋ยคลุกกับหน้าดินให้เข้ากันก่อนจะหว่านเมล็ดลงแปลง

การเพาะเมล็ดหลังจากคัดแยกเมล็ดและพักไว้สักระยะแล้วให้นำเมล็ดมาหว่านลงแปลงเพื่อเพาะกล้าซึ่งจะทำคล้ายกับการเพาะกล้ามะเขือทั่วไปโดยการโรยเมล็ดลงแปลงเพาะให้ห่างกันประมาณ2-5เซนติเมตรก่อนจะรดน้ำให้ชุ่มหลังจากนั้นรดน้ำเป็นประจำทุกวันวันละ1-2ครั้งพอชุ่มจนผ่านไปประมาณ5-7วันเมล็ดจะเริ่มงอกแล้วดูแลต่อจนต้นกล้าแตกใบจริง3-5ใบซึ่งจะใช้เวลาประมาณ1เดือนก่อนย้ายลงปลูกในหลุม ต่อไป

วิธีปลูกมะอึกโดยทั่วไปการปลูกมะอึกนิยมปลูกในหน้าฝนโดยปลูกลงแปลงหรือหลุมตามสวนหลังบ้านหรือพื้นที่ว่างต่างๆภายในบ้านซึ่งทั่วไปนิยมปลูกเพียงไม่กี่ต้นเพื่อรับประทานเองหากในอนาคตได้รับความนิยมมากขึ้นอาจมีเกษตรบางรายปลูกเพื่อการค้ามากขึ้นการปลูกนั้นจำต้องขุดหลุมปลูกก่อนด้วยการขุดหลุมขนาดประมาณ15-20เซนติเมตรลึกประมาณ15เซนติเมตรก่อนนำกล้ามะอึกลงปลูกและกลบหลุมให้แน่นพอประมาณ หลังจากนั้นระยะแรก3-5วันควรรดน้ำทุกวันวันละ1ครั้งแล้วค่อยปล่อยให้ต้นเติบโตตามธรรมชาตินอกจากนั้นบางบ้านที่ไม่มีพื้นที่ว่างก็สามารถปลูกมะอึกในกระถางได้เช่นกัน